U bent hier: Home / Vrije tijd / Cultuur / Musea / La Boverie / De verzamelingen / Werk van de maand / C.L.Cabaillot-Lassalle : Lezen in het boudoir
Document acties
Nieuwsafbeelding - klik om de volledige afbeelding te bekijken

C.L.Cabaillot-Lassalle : Lezen in het boudoir

Luxe, rust en plezier in een 19e eeuwse bourgeois uitvoering

 

Camille Léopold Cabaillot-Lassalle (1839-1888)
Lezing in het boudoir, 1874
Olieverf op hout
47 x 31 cm
AM 1179
Legaat van mevrouw Lucette Bertrand, 2017


Dit schilderij is het eerste werk van de Franse kunstenaar in onze collecties, waar het een reeks andere burgerportretten completeert. 

Cabaillot-Lassalle werd sterk geïnspireerd door het sociale milieu waarin hij leefde, door de elegante en verfijnde mode van de Belle-Époque tijdens het Tweede Keizerrijk. Hij specialiseerde zich in genretaferelen van interieurs, waarbij hij jonge bourgeoisvrouwen en hun kroost afbeeldde tijdens hun huiselijke bezigheden. Van 1864 tot 1889 nam hij deel aan de Parijse Salon, een van de meest mondaine evenementen op de Europese sociale kalender, een mekka voor "zien en gezien worden" en een bron van visuele inspiratie voor Cabaillot-Lassalle.

Deze voorstellingen van verfijnde interieurs, zowel intieme als sociale, waren in de tweede helft van de 19e eeuw in Europa en de Verenigde Staten zeer populair. Individuele en familieportretten werden besteld door de hoge kringen, aangezien de Belle Époque de gouden eeuw van de bourgeoisie was, een relatief vreedzame en stabiele periode tussen de grote Europese naties, met veel vernieuwingen in industrie en technologie die de levensstandaard van de hoge kringen verder verbeterden.

Maar dit is een genreschilderij, Cabaillot-Lassalle is geen portrettist van individuen: een figuur, behendig gevat in de driehoek van een jurk van sierlijke lichte draperie tegen een donkere achtergrond, een stralend profiel en een stel fijne handen, het onderwerp is beslist ondergeschikt aan de kleur en de contouren, de emotie komt dus voort uit de vorm en niet andersom. We worden geconfronteerd met het portret van een jurk, een weelderige massa stof en borduurwerk. Het onderwerp is de vrouw als generieke en niet als natuurlijke vrouw - haar model is een gefixeerde en bevroren etalagepop die de kunstenares vooral gebruikt voor het inzetten van haar kundige variaties op de geschiedkundige vrouwelijkheid. Deze stijl is de erfgenaam van de Hollandse meesters uit de 17e eeuw, waarvan Vermeer de meest getalenteerde vertegenwoordiger is wat betreft zijn verhalende ondertonen. De collecties van het Museum voor Schone Kunsten omvatten een hele reeks kunstenaars die deze traditie in de 19de eeuw hebben voortgezet, onder wie Jean-François Portaels, Florent Willems, Joseph Stallaert en bovenal Alfred Stevens. 

Cabaillot-Lassalle's werk is nauw verwant aan dat van zijn Belgische tijdgenoot Stevens, de meest succesvolle schilder van de Parijse bourgeoisie. Hoewel de texturen van de stoffen in het werk van Cabaillot-Lassalle bescheidener zijn, met minder subtiliteit en detail beschreven, is er niettemin dezelfde aandacht voor de weergave van de handen, de weelde van het afgebeelde interieur, de sfeer van luxe die door de wandtapijten, meubels en kleding tot uitdrukking wordt gebracht. 

De Lezing in het boudoir heeft een zusje, want Cabaillot-Lassalle heeft het gereproduceerd in een ander schilderij uit hetzelfde jaar, getiteld Dans son boudoir, behorend tot de voormalige Bernheimer collectie, verkocht in november 2015 bij Sotheby's in Londen. Het schilderij in een schilderij, een stijlfiguur, is een motief met emblematische waarde dat door kunstenaars wordt gewaardeerd. Cabaillot-Lassalle's facetieke spelletje, een knipoog van de schilder naar zijn eigen glorie, in de vorm van een schaamteloze herhaling van hetzelfde idee.

Ondanks het succes van het genre werd de herhaling van geïdealiseerde Belle-Époque sferen ook bekritiseerd, met name in de Salonbespreking van 1874 door Ernest Duvergier de Hauranne: "Genre painting is overabundant, and is exhausted by this very overabundance [. ...] Het ontbreekt niet aan talent of geest, maar aan ideeën, geen nieuwe ideeën, maar oprechte, serieuze ideeën, juist daardoor origineel, ideeën verhit door een ware passie en uitgedacht door degene die ze uitdrukt. Tussen het raffinement van het clair-obscur en de luxueuze gratie, het verzanden in de frivoliteiten en excessen van de modieuze meligheid, bewandelt Cabaillot-Lassalle dus een koorddanserij. Het gevoel van een doodlopende weg, van een gebrek aan artistieke vernieuwing, kwam nog datzelfde jaar, 1874, tot uiting op een tentoonstelling die was opgezet als reactie op de officiële Salon en de conservatieve keuzes van zijn jury, en die plaatsvond in het voormalige atelier van de fotograaf Nadar en waar Claude Monet zijn schilderij Impression, soleil levant presenteerde.

Cabaillot-LassaleStevens

Camille Léopold Cabaillot-Lassalle                                Alfred Stevens
In zijn boudoir, 1874                                                      De rust van het kind
Olieverf op hout                                                             Olieverf op hout
56 x 39 cm                                                                     80 x 54 cm
Voormalige Bernheimer collectie                                   Collectie van het Musée des Beaux-Arts de Liège

 

Carmen Genten -
Curator bij de Grand Curtius